Farz İbadetler

Farz ibadetler, kesin olarak yapılması ayetler tarafından veya peygamber aracılığıyla emredilmiş olan ibadetlerdir. Bunları yapmakla sevap kazanırızden, fakat yapmamamız ise günah kazanma sebebidir. Bu ibadetlerin hangileri olduğundan bahsetmeden daha öncesinde, isterseniz farzın ne demek olduğuna da değinelim.

Belli bir yaş itibari ile yapılması kesin hükümlerle belirlenmiş, yapmadığımız takdirde günah yazılan görevlerin her birine farz denir.

Hanefi mezhebi dışında kalan mezheplerde vacip kavramı bulunmadığından dolayı, vacip ile farz aynı anlama gelmektedir. Hanefilerde farz olarak görülen bazı davranışlar diğer mezheplerin bazılarında vacip bazılarında ise sünnet olarak kabul edilmektedir. Aynı şekilde diğer mezheplerde farz olarak görülebilen bazı davranışlar hanefilerde vacip kabul edilebilir.

Farz-ı Ayn; Bireysel olarak yapılması gereken farzlardır. Namaz, oruç vs.

Farz-ı Kifaye; Toplumdaki bireylerden birkaçının yapması sonucunda diğerlerinin üzerinden sorumluluğun kalktığı farzlardır. Cenaze namazı gibi.

Farz-ı Kat'i; Hadis veya ayet aracılığı ile açıkça belirtilmiş olup, inkâr eden kişiyi dinden çıkarmaya, kafir olmaya yol açan farzlardır. Namaz, cihad gibi.

Farz-ı Zanni; Kesin olmasa dahi kesine yakın deliller taşıyan farzlardır.

Farz ibadetlerden ilki Allah'u Teâlâ'nın birliğini ve Hz. Muhammed'in Allah'ın elçisi ve kulu olduğuna itaat etmektir. Bunu canı gönülden söylemeye ise Kelime-i Şehadet denir.

“Eşhedü enla İlahe İllallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhu ve Rasuluh. ”

Anlamı ise: Ben şahitlik ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur ve yine şahitlik ederim ki Hz. Muhammed Allah'ın kulu ve elçisidir.

Farz ibadetlerden ikincisi ve İslam'ın direği olarak nitelendirilen ibadet Namazdır. Mükellef yani sorumluluk sahibi olacak yaşa gelmiş, akli dengesi yerinde olan, ergenliğe girmiş olan her Müslüman bireye namaz kılmak farz durumundadır. Günde 5 vakit olmak üzere toplam 40 rekâttır. Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı vakitlerinde kılınır. Allah'ın her türlü nimetine karşı yapılabilecek en büyük şükür namaz vasıtasıyla Allah'ın huzurunda secde etmektir.

Durumu olmayanların halinden anlamak, Allah'ın verdiklerine şükretmek amaçlı tutulan Ramazan orucu, farz ibadetlerin üçüncüsüdür. Oruç Kur'an'ı Kerim'in tabiri ile siyah iplik beyaz iplikten ayrılabilen vakitten, akşam ezanına dek bir şeyler yiyip içmekten ve cinsel ilişkilerden uzak durmaktır. Kur'an'ı Kerim'de oruç hakkında şunlar yazılmaktadır: “Ey iman edenler! Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi sizin ümmetinize de farz kılınmıştır. Umulur ki korunursunuz. ” Yine başka bir ayette“Bir kişi, Ramazan ayının faziletlerine inanırsa ve ödüllerini umut ederek oruç tutar ise geçmişteki günahları bağışlanır” buyrulmaktadır.

Farz ibadetlerden birisi de Hacc ibadetidir. Hac dini bakımdan zengin olan Müslüman bireylerin sorumlu olduğu bir ibadettir. Doğru olan biçimde ihrama girmek, Arafat vakfesi ve Kabe'yi tavaf etmektir. Hem mal hem de bedenen yapılan ibadettir. Peygamberimizin bir hadisinde Hacc hakkında şöyle bahsedilmektedir“Her kim Allah aşkı için hacceder ve daha sonrasında günah işlemez ise annesinden doğduğu gibi tertemiz olur. ”

Farz ibadetlerin sonuncusu da zekâttır. Zekâtın sözlük anlamı arınmak, temizlenmek ve artmak manalarına gelmektedir. İslam dininde belirlenen ve nisap miktarı denilen ölçüye göre zengin sayılabilecek olan Müslüman bireylerin yapması gereken ibadettir, yani mal ile yapılır. Nisap miktarına göre zengin sayılan Müslümanlar, her yıl paralarının veya mallarının 40ta 1ini yoksul bireylere vererek zekât ibadetlerini yerine getirmiş olurlar. İslam inancına göre zenginlerin vermek zorunda olduğu mal ve para asıl olarak yoksul kişilerin hakkıdır. Kur-an'ı Kerim'de zekât ibadeti hakkında şöyle buyrulmuştur“Namazınızı kılın, zekâtınızı verin. Kendiniz için yaptığınız her şeyi Allah'ın katında göreceksiniz. Şüphesiz ki Allah yaptığınız her şeyi eksiksiz görür. ”