Zekât Kimlere Farzdır?
Zekât, İslam'ın beş şartından biridir ve Müslümanlar için büyük bir öneme sahiptir. Yüce Allah, zekâtı; Müslüman olan, zengin olan, akil baliğ ve hür olan insanlara farz kılmıştır. Bir kimsenin zekât verebilmesi için bazı şartlara sahip olması gerekir.
Zekâtın Mahiyeti
Zekât vermek farzdır ve Peygamberimizin hicretlerinin ikinci yılında oruçtan önce farz olmuştur. Zekât, lügatte temizlik, bereket, çoğalma ve güzel övgü anlamına gelir. Dini deyim olarak ise bir malın belli miktarını, üzerinden belli bir zaman geçtikten sonra ihtiyaçlı Müslümanlara Allah rızası için vermektir.
Zekâtın Verilmesindeki Şartlar
Yükümlülük İçin Gerekli Olan Şartlar - Zekât vermesi gereken kişinin dini olarak Müslüman, zengin, hür ve ergin olması gerekir.
- Gayrimüslimlere, delilere, çocuklara ve hür olmayanlara zekât farz değildir.
Zekâtın Farz Olmasını Engelleyen Akıl Hastalığı (Delilik) Durumu İçin İki Hal Olabilir - Küçüklükten beri deli olanlar: Bu hastalık devam ettiği sürece zekât vermezler. Ergin yaşa geldikten sonra iyileşirse, kendilerine zekât farz olur.
- Erginlik yaşına kadar akıllı olduğu halde sonradan delirenler: Bu durumdaki hastalıkları bir sene boyunca sürekli devam ederse, o sene için kendisi için zekât vermez. Ancak bir sene içinde az bir süre içinde olsa sağlıklı olana o senenin zekâtı farz olur. Bu fetva İmam Muhammed'e göredir. İmam Ebû Yusuf'a göre; senenin çoğunu sağlıklı geçirmeyen akıl hastasına o senenin zekâtı gerekmez. Bunama da delilik gibi aynı hükümde sayılır.
Mali Açıdan Şartlar - Mal, mal sahibinin borcundan ve zaruri ihtiyacından fazlası, nisap miktarı ya da daha fazla olmalıdır. Asıl ihtiyaç; kişi ve ailesinin ihtiyacı mal, eşya ve sanatıyla ilgili aletlerdir.
- Sahiden veya hükmen, mal pozitif olmalıdır. Sahiden pozitif olmasındaki gaye; malın, üreme veya ticaret ile çoğalmasıdır. Zira; her çeşit ticaret malı, nesli, sütü ve tüyünden faydalanmak için kırda otlatılan dişi ve erkek hayvanlar gerçekten artmaktadır. Bu türde hayvanlara; saime denir. Hükmen artıcı (Pozitif) olması; sahibinde ya da vekilde bulunması suretiyle artmaya uygun olmasıdır. Para, altın, gümüş bu durumdadır.
- Zekât düşen malın üzerinden bir sene geçmelidir. Buna; Havelân-ı Havl veya Havl-i Havelân denir.
- Zekât verilmesi için, mala tam olarak sahip olunması gerekir. Burada gaye; malın, zekât verecek kişinin elinde olması ve bu malda bir başka kişinin hakkı olmamasıdır. Buna göre; bir kadının elinde olmayan mihri ve bir adamın elinde olmasına rağmen, borcu varsa bunun için zekât vermez. Ama borcunu düştükten sonra kalan miktar nisap miktarına ulaşır veya geçerse zekât gerekir. Burada borç; kişi borcudur. Hac, adak, kefaret gibi dini borçlar zekâta engel değildir. Önceden kalan zekât borcu da nisaba engeldir. Zira; elinde nisap miktarı kadar malı olanın, önceki yıllardan kalan zekât borcu varsa ve bu borç çıkarıldığında kalan miktar nisaptan az olursa, zekât gerekmez.
Satın alınan ama eline geçmeyen mal, borçlunun inkâr etmediği inkâr edilse bile ispat edilen alacak ile gurbette olan kişinin asıl yurdundaki mal için zekât gerekir. Bir kişinin sahip olup da elinden çıkan, kendisine geri dönme ihtimali olmayan ve faydalanması mümkün olmayan, inkâr edilen ve ispat edilmeyen alacak, çalınan, kayıp olan maldan dolayı zekât verilmez.
|
.jpg "Abdestin Farzları Nelerdir?")
.jpg "Cemaatle Farz Namazı Nasıl Kılınır?")
.jpg "32 Farzın Sevapları")
